Dat de wereld voor grote uitdagingen staat is een cliché, maar daarom niet minder waar. Alleen al het snelgroeiende tekort aan veilig en schoon water vraagt om innovatieve oplossingen. Van sanitatie tot drinkwater en van huishoudens tot industrie; hoe we omgaan met het schaarse water zal wereldwijd drastisch moeten veranderen. Processen moeten efficiënter worden en circulair. In Nederland worden daarvoor tal van opmerkelijke innovaties ontwikkeld. Maar het traject van idee naar (internationale) markt is doorgaans lang. Water Alliance kan van doorslaggevende betekenis zijn om dát proces te versnellen. De organisatie heeft daarvoor niet alleen de kennis in huis, maar ook het (internationale) netwerk. En daar ligt óók een kans voor het mkb in Oost-Nederland. Directeur Hein Molenkamp legt uit.
Wereldwijd hebben ongeveer 780 miljoen mensen geen toegang tot veilig drinkwater. En ook industrieën, landbouw en zeker ook overheden kampen in toenemende mate met watertekort. Goed dus dat er Nederlandse bedrijven zijn die daar iets aan willen doen. Overigens niet alleen binnen de watersector, zegt Molenkamp. “De Nederlandse watersector is in de wereld absoluut een voorbeeld van hoe je innovatief kunt zijn. Maar gelukkig wordt ook in de food industry, de agrarische sector en zeker ook bij de overheid de urgentie alom gevoeld. Die partijen koppelen wij aan elkaar.”
Nieuwe technologieën ontwikkelen is vaak een proces van vele jaren, zo vertelt de directeur. En wanneer een innovatie dan écht klaar is voor de markt, vergt het weer een heleboel expertise om innovaties ook daadwerkelijk verkocht te krijgen in diverse landen. “Dat zijn vaak trage en vooral kostbare processen”, zegt Molenkamp, “maar wij hebben de kennis en de infrastructuur om hiermee het Nederlandse mkb in een stroomversnelling te brengen.”
Innovatie ecosysteem
De WaterCampus Leeuwarden, waar Water Alliance is gevestigd, biedt daarvoor tal van faciliteiten. Molenkamp: “Op het gebied van kennis is Wetsus, European centre of excellence for sustainable water technology, vermaard. En via het Centre of Expertise Water Technology (CEW) – hét kennis- en innovatiecentrum voor toegepast onderzoek en productontwikkeling op het gebied van watertechnologie – kunnen bedrijven de kennis van Hbo-studenten inzetten. Dan hebben we nog het Waterapplicatiecentrum (WAC). Bedrijven kunnen hiervoor korte of langere tijd gebruik maken van een volledig ingericht laboratorium, zonder dat men hier grote investeringen voor moet doen.”
Volgens Molenkamp biedt de WaterCampus met al haar faciliteiten, maar ook het geheel van aangesloten kennisinstellingen en bedrijven een wereldwijd vermaard innovatie ecosysteem. “Dat gaat best ver”, aldus Molenkamp. “Wie bijvoorbeeld wil opschalen van een laboratoriumsituatie naar een grotere proefopstelling kan terecht bij een van de vele demosites die we hebben. Er zijn diverse locaties waar bedrijven op tal van gebieden innovaties kunnen uitproberen en ook kunnen tonen aan potentiële klanten. Verder is één van de grootste uitdaging het vinden van zogenaamde ‘launching customers’. Eerste klanten die bereid zijn als eerste over de brug te komen en een innovatie te omarmen. Wij zitten daar nationaal en internationaal bovenop en proberen waar het maar kan om die vraag te koppelen aan het aanbod.”
Mede dankzij het netwerk van de Water Alliance en soms gesteund door overheidssubsidies wisten veel leden van de Water Alliance al prachtige voorbeeldprojecten te draaien in Nederland en internationaal. “Een mooi voorbeeld is de Blue Elephant van Jotem Waterbehandeling uit Vriezenveen”, zegt Molenkamp. “Zij hebben een kleinschalige unit ontwikkeld voor het zuiveren van afval- en rioolwater in buitengebieden. Defensie gebruikt dat al voor militairen in het veld. Er is samengewerkt met tal van bedrijven, waaronder Van Remmen uit Wijhe en uiteindelijk zag Waterschap Vechtstromen veel mogelijkheden en besloten zij 250.000 euro te investeren in de doorontwikkeling. Dit kan ook internationaal heel interessant worden.”
Over internationaal gesproken: een ander mooi voorbeeld is de samenwerking van de bedrijven Desah en Landustrie uit Sneek met de bedrijven Jotem en NX Filtration (Enschede). In de wijk Oceanhammen in de Zweedse stad Helsingborg realiseerde deze Fries-Overijsselse combinatie ‘Recolab’, een decentrale afvalwaterzuivering, waarbij mest, biogas en warmte wordt teruggewonnen. Molenkamp: “Een prachtig project van vier bedrijven die allen lid zijn van Water Alliance. Met hun project wonnen ze bij de Global Water Awards de titel ‘Wastewater Project of the Year’.”
Er zijn meer voorbeelden: in Leeuwarden kon bedrijf Hydraloop Systems in de startup-fase hun binnenhuis unit voor het circuleren van grijs water in een nieuwe woonwijk plaatsen. Dat én het winnen van de WIS-Award (innovatieprijs van de Water Alliance, red.) gaf het bedrijf vleugels. Inmiddels heeft Hydraloop een wereldwijde verkooporganisatie opgetuigd en rollen de bestellingen uit vele landen binnen. Molenkamp: “Zij produceren bij Technologies Added in Emmen; dat is dan weer goed voor de werkgelegenheid in Drenthe.”
Een recente winnaar van diezelfde WIS-Award is het bedrijf Ferr-Tech uit Meppel. Molenkamp: “Zij hebben een proces ontwikkeld waarmee Ferraat (VI) stabiel en houdbaar wordt voor industrieel gebruik. Ferraat(VI) staat al lang bekend als de sterkste oxidant voor waterbehandeling van (industrieel) afvalwater. Het is in tegenstelling tot veelgebruikte chemicaliën voor waterzuivering, milieuvriendelijk en biologisch afbreekbaar, maar het was tot voor kort niet mogelijk om het stabiel en houdbaar te produceren. Met de innovatie FerSol van Ferr-Tech kunnen Industriële processen duurzamer en energiezuiniger worden en ook meer circulair.”
Tot slot nóg een voorbeeld: Wafilin Systems uit Leeuwarden. Molenkamp: “Zij slaagden er bij aardappelverwerker Avebe in Groningen in om eiwitten te concentreren uit aardappelproceswater. Een mooi voorbeeld van hoe je met watertechnologie industrie en landbouw meer circulair kunt maken.”
Springplank
Molenkamp benadrukt dat ‘zijn’ Water Alliance een laagdrempelige alliantie wil zijn, dat vertakt is tot in alle regio’s van Nederland. “Dat klopt. Wij zitten zelf op de WaterCampus Leeuwarden, maar we werken nauw samen met tal van organisaties en overheden in de Randstad, waaronder ministeries. Onze leden zitten overal verspreid in alle Nederlandse regio’s; dat zie je al aan de voorbeelden die ik eerder noemde.”
Samenwerking mag ook niet worden vertraagd door landgrenzen, zo stelt de directeur. “We zijn graag de internationale springplank voor het mkb om hun export aan te jagen. Als Water Alliance werken we daarvoor bijvoorbeeld samen met clusters wereldwijd. Zo hebben we direct toegang tot de netwerken van clusters in vele Europese landen, maar ook daarbuiten, zoals uit uit Israël, de VS, Singapore, Zuid-Korea, Canada en China.”
Ook weten internationale bedrijven de WaterCampus zélf steeds beter te vinden, zo leren we. “Een mooi voorbeeld is het Australische Clean TeQ Water”, zegt Molenkamp. “Zij hebben besloten om zich te vestigen op WaterCampus Leeuwarden, met als doel de Europese markt te bedienen. Dat doen ze omdat ze onder de indruk waren van het hele ecosysteem dat hier is. Wij vinden het mooi dat dit soort bedrijven voor Nederland kiezen, maar andersom willen wij bedrijven uit de Nederlandse regio’s ook helpen om met dit soort contacten andere markten aan te boren. Voor wie geïnteresseerd is: de koffie staat altijd klaar, maar een telefoontje is óók zo gepleegd.”
