Binnen de Regionale Energiestrategie (RES) vindt een uitwerking plaats waar en hoe elektriciteit op land duurzaam opgewekt kan worden. Maar ook hoe we kunnen zorgen dat gebouwen van het aardgas af kunnen. De RES Twente vraagt de 14 Twentse gemeenten, waterschappen en provincie Overijssel om de strategische koers RES Twente 1.0 vast te stellen en zo bij te dragen aan het verminderen van de CO2-uitstoot en de energiedoelen uit het Nationaal Klimaatakkoord. De ontvangen moties en reacties op het voorlopig ontwerp RES Twente 1.0 zijn meegenomen en hebben geleid tot een aanscherping. In mei/juni stellen de gemeenteraden, het Algemeen Bestuur van het waterschap en de provinciale Staten de strategische koers vast.
De strategische koers voor 2030 richt zich op een haalbaar en betaalbare energietransitie, mét oog voor de verschillende belangen en andere maatschappelijke opgaven. “Een pittige opgave, die we alleen samen kunnen realiseren,” vertelt Louis Koopman, voorzitter stuurgroep RES Twente. “Daarom versterkt de RES Twente de komende jaren de samenwerking met de omgeving. Door subregionale afstemming krijgen we beter zicht op wat er nodig is om elektriciteit duurzaam op te wekken en beschikbare warmtebronnen optimaal te benutten. Bovendien willen we samen met belanghebbenden zorgen voor de erkenning van de kwaliteiten van het landschap, meervoudig gebruik van gronden en een eerlijke verdeling van lusten en lasten in de regio. De RES Twente gaat uit van de huidige technieken, maar als nieuwe technieken tussen nu en 2030 toepasbaar zijn, dan is inwisselen als bron voor opwek van elektriciteit of als warmtebron mogelijk. Ook daar gaan we samen mee aan de slag.”
Duurzame opwek elektriciteit: 1,5 TWh
De RES Twente houdt vast aan de gezamenlijke ambitie om 1,5 TWh elektriciteit duurzaam op te wekken. Dat doen we zoveel mogelijk met zon op dak. Maar we kijken ook naar de mogelijkheden van windturbines en zonnevelden, bijvoorbeeld nabij bedrijventerreinen, hoofdwegen, kanalen en spoorwegen. Op basis van de huidige voorstellen voor een bijdrage aan wind- en zonne-energie van alle gemeenten samen, zijn we er nog niet. We verwachten dat we het tekort kunnen dichten, door afstemming en de technologische ontwikkelingen.
Optimale benutting warmtebronnen
Voor de warmte-opgave geldt dat de partners een warmte-infrastructuur realiseren door bestaande warmtenetten te verbinden en met nieuwe warmtenetten uit te breiden. Zo kunnen wijken haalbaar en betaalbaar aardgasvrij verwarmd worden. Daarnaast wordt de potentie van biogas/groengas onderzocht voor het verwarmen van woningen en bedrijven in plattelandsgemeenten, het buitengebied en andere gebouwen die niet op een andere betaalbare wijze verwarmd kunnen worden.
Haalbaar en betaalbaar
Om de energietransitie mogelijk te maken, is het noodzakelijk om te investeren in het energienetwerk. “Dat doen we op een slimme manier en de benodigde uitbreidingen goed af te stemmen op de behoefte,” laat Koopman weten. “Om tot betaalbare oplossingen te komen, is een optimale mix van wind- en zonne-energie nodig. De RES Twente ontwikkelde samen met Universiteit Twente een app om meer inzicht te geven in de maatschappelijke kosten en de benodigde investeringen voor de duurzame opwek van elektriciteit, zodat hierin bestuurlijke keuzes gemaakt kunnen worden. Verder vragen we de komende jaren aandacht van alle inwoners van Twente om energie te besparen. Want, wat we niet gebruiken, hoeven we ook niet op te wekken.”
Ruimtelijke kwaliteit
Aangezien energieprojecten effect hebben op de omgeving en meestal gemeentegrensoverschrijdend zijn, kiest de RES Twente regionaal voor een aantal uitgangspunten voor ruimtelijke kwaliteit, die in lokaal beleid worden vertaald. “Samen met belanghebbenden gaan we aan de slag met visualisaties, zodat vanuit verschillende perspectieven duidelijk is wat de energieprojecten betekenen voor de omgeving en hoe ze zich tot elkaar verhouden,” licht gedeputeerde Tijs de Bree toe. “De RES Twente draagt zo als bouwsteen bij aan de gemeentelijke en provinciale omgevingsvisie die een gezamenlijk kader vormen voor ruimtelijke kwaliteit. Verder stimuleert de RES Twente dat de opbrengsten van energieprojecten worden ingezet voor landschapsversterking. Ook creëren we nieuwe win-win situaties en verdienmodellen door verbinding te leggen met andere maatschappelijke opgaven.”
Informeren en betrekken omgeving
De partners van de RES Twente zorgen dat inwoners, ondernemers, belanghebbenden en natuurlijk jongeren nog intensiever worden geïnformeerd en betrokken op weg naar RES Twente 2.0. Binnen de Twentse Energie Agenda stemmen de partners af met kennisinstellingen, specialisten op diverse terreinen, maar ook met een vertegenwoordiging van belanghebbenden vanuit diverse perspectieven, ondernemers en inwoners. Volgens dagelijks bestuurder Hans van Agteren van het waterschap Vechtstromen is dat vooral van groot belang bij het vormgeven van de Twentse Energie Agenda: “De grootste uitdagingen binnen de Twentse Energie Agenda zijn onder meer het creëren van koppelkansen, verdienmodellen en praktische oplossingen waarbij vraag en aanbod van energie dichtbij elkaar liggen, maar ook het realiseren van (vernieuwende) ontwikkelingen en technieken, zoals aquathermie en geothermie.”
Verder richt de RES Twente een omgevingsadviesraad op die betrokken wordt bij de verdere uitwerking én realisatie van de energietransitie. De omgevingsadviesraad is een afspiegeling van onze samenleving en wordt met regelmaat geïnformeerd en geraadpleegd over nieuwe ontwikkelingen vanuit de RES Twente en bij bijvoorbeeld de grootschalige energieprojecten in clustergebieden. En ten slotte gaat de RES Twente uit van minimaal 50% lokaal eigendom. Samen met de Lokale Energie Initiatieven realiseert het een plan van aanpak als handreiking voor de gemeenten om lokaal eigendom vorm te geven.
Start van dynamisch proces
Maar, we zijn er nog niet met de RES Twente 1.0. “Het is de afronding van de start van een dynamisch proces op weg naar 2050,” aldus Louis Koopman. De RES Twente wordt iedere twee jaar geactualiseerd en is beschikbaar op www.energiestrategietwente.nl/nieuws/RES-Twente.
