De renovatie en nieuwbouw van Museum Arnhem in de Rijnstad is een uitdagend project voor Rots Bouw uit Aalten. Bouwtechnisch en logistiek beschouwd ingewikkeld en de ligging op cultuurhistorische grond aan de boorden van de Rijn had nogal wat voeten in de aarde. Het aannemersbedrijf houdt echter wel van complexe projecten. “Wij willen ons als mkb-bedrijf onderscheiden van de gemiddelde bouwprojecten”, vertelt directeur Egbert-Jan Rots.
Het Museum Arnhem is gelegen op een stuwwal langs de Rijn op enkele minuten lopen van het Centraal Station. Vernieuwbouw van het museum was noodzakelijk om het klimaat in het museum voor de exposities in het museum te verbeteren. “Het museum genoot wat dat betreft een twijfelachtige reputatie. De teneur rondom het museum was negatief. Wij waren van plan om met ons bouwplan een positieve impuls aan de publiciteit omtrent Museum Arnhem te geven”, zegt Egbert-Jan Rots, in de bouwkeet waarin we uitzicht hebben op de nieuwe vleugel die dwars op het koepelgebouw wordt gerealiseerd.
Complexe opgave
Het project komt in het kort hier op neer: nieuwbouw van een vleugel aan het bestaande museum met een nieuwe tweelaagse kelder, renovatie en restauratie van het monumentale koepelgebouw en de installatie van een compleet nieuw gasloos klimaatbeheersingssysteem. Rots Bouw was qua omvang en omzet de kleinste van de vijf mededingers in de aanbesteding van de gemeente Arnhem, maar het gedegen en gedetailleerde plan van aanpak en de risicodragende paragraaf waren voor de opdrachtgever reden genoeg om met Rots Bouw in zee te gaan. “We zijn in staat gebleken om dit soort complexe projecten aan te kunnen”, weet de directeur. “Zo hebben we ook een nieuw paviljoen gebouwd op het Park Nationaal Hoge Veluwe. Dat had ook een hoge moeilijkheidsgraad. Bovendien kent de gemeente Arnhem ons; we hebben meer voor deze opdrachtgever gebouwd. Ze weet dat ze op ons kan rekenen.”
Huzarenstukje met uitschuif-systeem
Trots leidt Egbert-Jan Rots regelmatig diverse bezoekers rond. Het is een komen en gaan van relaties, maar ook toevallige passanten die via een sluis op de bouwplaats een goede blik kunnen werpen op het koepelgebouw en de nieuwe vleugel. Vooral het vijftien meter uitkragende gedeelte van de vleugel over de stuwwal langs de Rijn wekt bewondering. De Achterhoekse bouwer bedacht samen met een infrabouwer een ingenieus ‘uitschuifsysteem’ om het zwevende bouwdeel op haar plek te krijgen (zie kader voor meer uitleg). “We mochten geen ondersteunende palen in de stuwwal heien, want die is kwetsbaar en bovendien cultuurhistorisch erfgoed. Immers: de stuwwal is in de laatste IJstijd gevormd. In samenwerking met het bedrijf Civiele technieken deBoer, dat onder meer gespecialiseerd is in het inschuiven van ondergrondse tunnelsegmenten, hebben we als het ware een ‘brug’ gebouwd waarop het bouwdeel is gevijzeld. We hebben deze bouwmethode op zeven A4’tjes uitgewerkt en de gemeente vond het een gave methode. De opdrachtgever merkte aan ons dat we dit project als iets speciaals beschouwden en dat we daarvoor een extra stapje wilden zetten.”
De directeur van Rots Bouw realiseert zich maar al te goed dat hij met dit soort bijzondere constructies risico heeft genomen. “Halverwege de engineering zei iemand wel eens: kunnen we het niet op een traditionele manier bouwen? Maar we hebben toch doorgezet. We vinden het interessant om onszelf bouwtechnisch uit te dagen; het maakt ons blij om creatieve oplossingen te bedenken. En natuurlijk loopt tijdens zo’n proces niet alles van een leien dakje, maar in dergelijke situaties moet je van je bouwpartners op aankunnen. We hechten veel waarde aan een goede cultuur en communicatie op de bouwplaats.”
BIM
Het zogeheten Bouw Informatie Model heeft een flinke bijdrage geleverd aan die goede communicatie tussen de ontwerpende en uitvoerende partijen. Met BIM wisselen projectpartners via 3D-modellen informatie uit over bouwkundige en installatietechnische onderdelen. Vibes Building Engineers uit Deventer heeft Rots Bouw geholpen om het ontwerp van de nieuwbouw van Benthem Crouwel Architects verder technisch uit te werken.. “We hadden al eerder met Rots Bouw in BIM gewerkt, dus zij weten hoe ze ermee moeten omgaan”, zegt betrokken BIM-modelleur Michiel Groeneveld van Vibes uit Deventer. “Er was weinig standaard aan dit project. Neem bijvoorbeeld de engineering van de staalconstructie van het zwevende bouwdeel. De lancering kun je niet in BIM weergeven, omdat het een statisch model is. Om toch de aannemer en architect inzicht te geven hoe die dynamische operatie ging, hebben we een 3D-animatie gemaakt.”
Volgens Groeneveld is een BIM-model nuttig omdat het exact in 3D inzicht geeft in alle bouwkundige en installatietechnische aansluitingen, waardoor er werkelijk gebouwd kan worden volgens het ontwerp. En er dus minder vertraging optreedt tijdens het bouwproces. “Bovendien haal je er op voorhand potentiële clashes in de constructie uit. Dat scheelt faalkosten.”
Achterhoekse bedrijven
Voor het installatiewerk en de afbouwwerkzaamheden werkt Rots Bouw bij dit project vooral met Achterhoekse bedrijven. Vaste partner Alferink Installaties verzorgt de w- en e-installaties; met haar kan de aannemer lezen en schrijven. “Bij dit soort complexe projecten is het van cruciaal belang om elkaars werkwijze en cultuur goed te kennen. Dan is iedereen bereid om iets voor elkaar over te hebben. We willen graag dat iedereen die heeft meegewerkt aan de bouw trots is op wat we straks gerealiseerd hebben.”
