De grote uitdagingen van deze tijd creëren moeilijkheden, maar bieden ook kansen. De zes bedrijven in Oost-Nederland die wij vroegen hun visie over innoveren en financieren met ons te delen, zijn zeer bedreven in het vinden van manieren en partners om zichzelf én anderen te ontwikkelen. Zij maken optimaal gebruik van (financierings)mogelijkheden, of wijzen anderen op deze opties. Cruciaal voor de toekomstbestendigheid van het MKB-bedrijfsleven in onze regio, zo blijkt.
Vertel eens: wat maakt uw organisatie bijzonder?
Albert-Jan de Croes, Investment Specialist bij Novel-T: Als innovatieaanjager zijn wij uniek in Nederland. Ooit ontstaan enkel als Technology Transfer Office van de Universiteit Twente, ondersteunt Novel-T nu jaarlijks tachtig nieuwe bedrijven en businessmodellen in Twente. Dit doen we breed over onze doelgroepen van MKB-ondernemers, startups en spin-offs.
Sjoerd van den Boezem, Managing Partner bij Leap. The Innovation Agency: Leap vergroot en versnelt de innovatiekracht van technologiebedrijven. Dit doen we door het realiseren van optimale innovatiefinanciering door middel van publieke en private geldstromen, waarmee onze klanten kunnen uitblinken in baanbrekende innovatie. Het feit dat onze consultants iedere dag een kijkje kunnen nemen in de (innovatie)keuken van onze klanten maakt het een bijzondere omgeving. Ons belangrijkste doel is om technologiebedrijven te verbinden en technologische ecosystemen te versterken en deze te financieren met subsidies.
Mark Rouwhorst, directeur en mede-eigenaar van Ultrasun International BV: Ultrasun is een familiebedrijf en is al bijna vijftig jaar een van de wereldwijde marktleiders op het gebied van professionele lichtapparaten. We zijn gestart met zonnebanken en hebben inmiddels een breed portfolio van apparaten die met UV-licht diverse problemen oplossen, zoals een vitamine D-tekort, huidproblemen zoals acne en huidveroudering, en besmetting door virussen en bacteriën in de lucht.
Wim Spit, directeur van RIWO: RIWO ontzorgt haar partners in het totale automatiserings- en besturingsvraagstuk met innovaties en moderne modulaire bouwstenen, waardoor onze partners sneller naar de markt kunnen. Daarvoor ontwikkelen we doelgericht drie productlijnen RIMOTE (digitalisering), RIBOTIC (robotica, vision en AI) en RINEWABLE (elektrificering). Ontzorgen betekent niet alleen ontwikkelen, integreren en industrialiseren, maar ook het in serie produceren van besturingen, assembleren en ondersteunen bij het beschikbaar houden van systemen.
Mark Tuinte, commercieel directeur en mede-eigenaar van TCPM Ingenieurs & Adviseurs: Wij zijn een vooruitstrevend ingenieurs- en adviesbureau met meer dan tweehonderd enthousiaste medewerkers. Met expertise op het gebied van engineering, projectmanagement en industriële veiligheid leveren wij een samenhangend pakket aan diensten. De synergie tussen deze expertisegebieden maakt ons bijzonder. Al ruim dertig jaar is TCPM toonaangevend op het gebied van complete en integrale oplossingen voor industriële opdrachtgevers.
Harry van de Vosse, directeur van Vosteq: Wij geloven in de kracht en het potentieel van het MKB-maakbedrijf en in haar bijdrage aan de werkgelegenheid, de welvaart en het welzijn van mensen. Wij zijn al transitieteam, met meer dan 25 experts, beschikbaar voor het MKB-maakbedrijf en ondersteunen actief en op maat op locatie bij transities en het implementeren van de innovaties. Bijzonder is dat wij zelf actief meedoen en bieden wat nodig is voor het bereiken en duurzaam borgen van de nieuwe horizon.
Hoe ziet jullie toekomstvisie eruit op het gebied van innovatie?
Van de Vosse (Vosteq): Wij zoeken continu naar verbetering van onze dienstverlening, gericht op het bieden van marktimpact en meerwaarde bij onze klanten. Dat doen we door nauwe samenwerking met onze klanten, leveranciers en relaties, door frequente evaluaties met ons team en door inhuur van externe experts, ook voor ons eigen bedrijf.
Tuinte (TCPM): Wij zijn klaar voor de technologie van morgen. Hiervoor hebben we een interne roadmap: TCPM Fit for Future. We praten hierover met medewerkers, opdrachtgevers en onderwijsinstellingen zoals UT/Saxion. Zo houden we als organisatie aansluiting bij toekomstige ontwikkelingen. Soms komt iets toevallig op je pad, dan moet je als organisatie flexibel schakelen en kansen pakken.
Spit (RIWO): Onze R&D-roadmap is afgeleid van vijf actuele technologietrends: digitalisering, robotica, AI, vision en sociale innovatie. Door voor te sorteren op deze trends, kunnen we bijdragen aan maatschappelijke vraagstukken. Hiervan afgeleid geeft onze R&D-roadmap focus op vijf belangrijke speerpunten die we doorlopend ontwikkelen: Grondrobots, Robotische manipulatoren, Smart Proces Control, Bewezen industriële besturingsbouwstenen en Elektrificatie. Deze speerpunten komen terug in de product-markt-combinaties die we voor en met onze partners ontwikkelen.
Rouwhorst (Ultrasun): Snel veranderde omstandigheden dwingen ons om constant na te denken over volgende stappen. Hoewel we goed zijn in de dingen die we nu doen, willen we ook graag goed zijn in de dingen die we de komende jaren willen doen. Op basis van onze ervaring, de contacten in de markt en de wetenschap blijven we innoveren om Ultrasun ook bestendig te maken voor komende generaties.
Van den Boezem (Leap): Leap bezit waardevolle data over het innovatielandschap en de verschillende sectoren. Onze visie op innovatie is dan ook tweeledig: innovatie bij de klant stimuleren middels het adviseren over financiering, maar ook het innoveren van onze eigen diensten door digitalisering en uitbreiding met relevante data-analyses voor onze klanten. Deze gedigitaliseerde analyses kunnen gericht zijn op de mogelijkheden omtrent subsidies, bijvoorbeeld door een geautomatiseerde subsidiescan, maar ook voor gerichte benchmarks over hoe innovatief jouw concurrent is.
De Croes (Novel-T): Technische innovaties zijn bij ons aan de orde van de dag, net als het ontstaan van nieuwe toekomstvisies. Het gaat erom de pioniers achter deze innovaties zo goed mogelijk te helpen ontwikkelen, voor een zo groot mogelijke impact op onze maatschappij. Ons aanbod moet aansluiten op deze ondernemers, of ondernemers in wording, evenals op de activiteiten van onze founders: de Universiteit Twente, Saxion Hogeschool, Provincie Overijssel, gemeente Enschede en Twente Board.
Welke innovaties zijn cruciaal voor de continuïteit van jullie organisatie?
Spit (RIWO): Onze innovaties bieden oplossingen om het tekort aan gekwalificeerde arbeidskrachten te reduceren. Enerzijds voor het produceren en service-en van slimme productiesystemen, anderzijds om geautomatiseerd en gerobotiseerd te kunnen produceren. Wij zijn actief in de agrarische automatisering voor het gerobotiseerd verwerken van plantgoed, autonome voerrobots en de ontwikkeling van een appelplukrobot. Systemen die intuïtief en veilig moeten samenwerken met laaggeschoolde medewerkers in uitdagende omgevingscondities.
Rouwhorst (Ultrasun): Per product is dit verschillend. Bij zonnebanken proberen we nieuwe technieken te gebruiken voor een optimale ervaring voor de gebruiker, waarbij veiligheid en gezondheid bovenaan staat. Ook het constant terugbrengen van het gebruik van elektriciteit is een belangrijke doelstelling. Bij luchtreinigers proberen we een zo veilig mogelijke ruimte te creëren zodat we kunnen voorkomen dat scholen, kantoren of verzorgingstehuizen dicht moeten.
Tuinte (TCPM): IT wordt steeds belangrijker binnen engineeringsprojecten, bij TCPM is hier al jaren veel aandacht voor. We hebben al een behoorlijke IA-afdeling, maar zullen de komende jaren een groot deel van onze groeiambities in dit vakgebied realiseren. Industriële projecten worden steeds complexer, daarom stuurt TCPM sterk op de kwaliteit van medewerkers. Als organisatie meeveranderen met de vraag in de markt met betrekking tot steeds complexer wordende multidisciplinaire projecten is cruciaal voor onze continuïteit.
Van de Vosse (Vosteq): Voor ons zijn twee belangrijke innovaties en veranderingen cruciaal. De focus van onze dienstverlening op ‘Innovation as a Service’ in het continu bieden van meerwaarde aan het MKB-maakbedrijf en ‘doen wat nodig is’ met ons schaalbare organisatiemodel de coöperatie: het Vosteq Expert Team.
De Croes (Novel-T): De noodzaak van digitalisering wordt steeds vaker begrepen door MKB-ondernemers. Doordat marges onder druk staan door een gebrek aan stuurinformatie, of doordat erkend wordt dat nieuwe verdienmodellen ontsloten kunnen worden door digitalisering. Om hier nog meer nadruk op te leggen gaan we komend jaar in Oost-Nederland aan de slag met de European Digital Innovation Hub.
Van den Boezem (Leap): Wij zijn met het gebruik van publieke geldstromen sterk afhankelijk van overheidsbeleid. Ons doel is om te allen tijde kwaliteit met bevlogenheid te combineren, wij willen de beste zijn in het doorgronden van overheidsbeleid. Ook zijn wij in staat om door middel van strategische samenwerkingspartners ons geluid te laten horen bij de besluitvorming van beleid. Wij zijn de intermediaire partij die de klant ondersteunt hier optimaal gebruik van te maken. Tevens gebruiken wij onze unieke eigen data over innovatie in ons vakgebied om onze diensten en onze medewerkers te innoveren en ontwikkelen.
Welke belemmeringen ervaren jullie bij – het implementeren van – innovaties? Maken jullie gebruik van financiering?
Van den Boezem (Leap): Wij zien binnen het technologische domein dat innovaties stranden door gebrek aan financiële middelen of te grote financiële onzekerheden. Onze klanten hebben daardoor behoefte aan verschillende financieringsvormen voor innovatie. Projectfinanciering gebeurt vaak via subsidies of kredieten. Bedrijfsfinancieringen voor extra groei of een volgende innovatie-stap wordt vaak privaat gefinancierd via investeerders of via (een mix van) andere vormen. Op het gebied van subsidies zien we dat bedrijven stoeien met regelgeving en hier het liefst een specialist bij halen: een must om er optimaal gebruik van te maken.
De Croes (Novel-T): Vaak is de dagelijkse bedrijfsvoering de grootste belemmering van innovatie. Mede door personeelstekorten zien we dat er geen tijd wordt gevonden om zaken slimmer of beter aan te pakken. Onze programma’s zijn zo ingericht dat ze ondernemers op een laagdrempelige manier veel structuur bieden, zonder op hun plek te gaan zitten. Financiering staat niet in de Top 3 van belemmeringen; mede doordat er veel subsidies beschikbaar zijn, die we vaak samen met onze partner Leap identificeren voor MKB’ers.
Van de Vosse (Vosteq): In het MKB-maakbedrijf heerst ‘de waan van de dag’. Met onze dienstverlening zetten we in op het bieden van de tijdelijke ondersteuning die nodig is voor het laten slagen van de transitie en/of de innovatie. Daar waar zinvol tippen we onze klanten over het bestaan van subsidies. Het risico is dat de kader van de subsidie de bedoeling beïnvloedt. Onze eigen dienstverlening bieden we op resultaat met een terugverdientijd.
Rouwhorst (Ultrasun): Het moeilijke van innoveren is dat er veel ideeën zijn, maar slechts een handvol uitvoerbaar en economisch rendabel zijn. Een grote beperking is de tijd en beschikbaarheid van kundige mensen, alsmede de beschikbaarheid van gelden. Subsidies zijn voor ons een belangrijk hulpmiddel voor het starten en uitvoeren van innovatietrajecten. Enerzijds om het financieel haalbaar te krijgen, maar ook dwingt het ons om keuzes te maken en zaken af te ronden.
Tuinte (TCPM): Het stimuleren van innovatie door onder andere subsidies is essentieel voor onze kenniseconomie. Binnen TCPM wordt ook gebruikgemaakt van subsidies. Zo werken we voor Port of Amsterdam aan het eerste schip ter wereld dat vaart op waterstof in vaste vorm. Wij zijn verantwoordelijk voor het systematisch opstellen van het programma van eisen, de veiligheidsfuncties en de software die toegepast wordt. Voor dit project is er subsidie van het Europese project H2SHIPS.
Spit (RIWO): Als MKB-bedrijf beschikken we over beperkte middelen om te innoveren. Daarom moeten we allereerst kiezen, focus houden. En samenwerken met partners, kennisinstellingen, branchegenoten en de overheid in de vorm van subsidies. Met onze partners zoeken we telkens naar scenario’s om sneller met deeloplossingen naar de markt te kunnen. Dus nog niet de perfecte totaaloplossing, maar vroegtijdig uitrollen, valideren in de praktijk, bijsturen en doorontwikkelen. Deze werkwijze vraagt een totaal andere mindset.
Kan innoveren bijdragen aan het oplossen van actuele problemen, zoals het tekort aan vakmensen of materialen?
Tuinte (TCPM): Innoveren en automatiseren zijn de enige oplossingen voor deze uitdagingen. Door schaarste van grondstoffen en toegenomen eisen is er steeds vaker behoefte aan onderzoek naar alternatieve materialen. Wij hebben binnen de TCPM-engineeringsdiscipline een nieuwe groep opgericht: High-performance materials and structures. Hun kernactiviteit is numerieke simulatie van het gedrag van materialen en constructies onder normale en buitengewone omstandigheden.
Spit (RIWO): Innoveren is dé oplossing om het hoofd te bieden aan de grote maatschappelijke uitdagingen. Bijvoorbeeld de innovatiestappen die we in Europa op de Green Deal-routekaart moeten zetten. Daarvoor is innovatie ten aanzien van digitalisering, robotica, AI, vision en sociale aspecten onontbeerlijk. Door onderzoekers van opleidingsinstellingen en studenten te betrekken bij onze innovaties dragen we veel gerichter bij aan het ontwikkelen van de skills waar de markt om roept.
De Croes (Novel-T): Zowel procesinnovaties als disruptieve producten en diensten kunnen hieraan bijdragen. De grote maakindustrie in Oost-Nederland wordt steeds vaker gedwongen om ‘virgin’ materialen te vervangen door gerecyclede materialen. Deze circulaire producten bieden ook kansen om nieuwe – hogere marge – segmenten aan te boren in de markt. Zo zetten we samen met de ondernemer bedreigingen om in nieuwe bedrijfskansen.
Van de Vosse (Vosteq): Met digitalisering en automatisering kunnen we de productiviteit verhogen en vakmensen veel beter en effectiever inzetten. Daarnaast worden andere maatschappelijke waarden belangrijker voor de toekomstbestendigheid van een bedrijf. Sociale innovatie om als werkgever interessant te zijn en te blijven voor medewerkers, circulair ondernemen en Servitization voor een betere wereld en nieuwe interessante verdienmodellen.
Van den Boezem (Leap): Innovatie draagt bij aan het oplossen van actuele problemen. Bij technologiebedrijven leveren subsidies een grote bijdrage in het reduceren van risico’s, maar ook het aangaan van samenwerkingen rondom technologische innovaties. Er zijn op alle vlakken stimuleringsmaatregelen die bijdragen aan het oplossen van acute problemen. Dit omvat technologie (R&D), duurzaamheid, sociale innovatie (HR) of bijvoorbeeld internationalisering.
Rouwhorst (Ultrasun): Innoveren is noodzakelijk om actuele problemen op te lossen. De huidige tekorten qua grondstoffen en onderdelen dwingt ons tot het opnieuw nadenken over oplossingen. Hier komen regelmatig verrassend mooie oplossingen uit voort. Overigens heeft het nog veel meer positieve gevolgen, want het kan ook leiden tot meer werkgelegenheid voor onze regio, betere en meer betaalbare producten en het versterken van je concurrentiepositie.
Werken jullie samen met anderen aan innovaties, of alleen binnen de eigen muren?
Rouwhorst (Ultrasun): Wij werken met veel partijen binnen en buiten onze sector samen. Ieder heeft zijn eigen specialiteit, daar maken we graag gebruik van en we helpen graag anderen. Qua subsidies werken we al ruim vijf jaar zeer succesvol samen met Leap, die ons de weg wijst in het enorme aanbod van subsidies en helpt bij het gehele proces, van aanvraag tot verantwoording. Zo kunnen wij ons nog meer richten op de dingen waar wij goed in zijn én hebben we een veel grotere kans op succes bij een ingediende aanvraag.
Van den Boezem (Leap): Wij versnellen innovatie samen met partners. Samen met NovelT helpen we het MKB in Oost-Nederland met het vergroten van de innovatiekracht en we hebben een partnership met MetaalUnie om een bijdrage te leveren aan de maakindustrie. We werken bovendien samen met Mazars om innovatie bij technologiebedrijven een grotere boost te kunnen geven. We koppelen zelf netwerken, bedrijven en organisaties om innovaties te versnellen of mogelijk te maken. Deze consortia ondersteunen we bij het aanvragen van samenwerkingssubsidies. Goede voorbeelden daarvan zijn onder andere RIWO en Ultrasun, die we al verscheidene malen ondersteund hebben om grote innovatieve samenwerkingsprojecten te vormen en gefinancierd te krijgen.
Spit (RIWO): Wij geloven in open innovatie. Samen met onderzoekers van Saxion, studenten en andere Twentse technologiebedrijven werken wij in TValley samen om de ontwikkeling van moderne technologiebouwstenen te versnellen. Ook werken we intensief samen met Wageningen Research. Zij zijn ervaren op het gebied van wereldwijde Agro Food robotica en gespecialiseerd in detectie, kunstmatige intelligentie en multispectrale vision technologie. Waardevolle kennis om bijvoorbeeld toe te passen in oogstrobots.
De Croes (Novel-T): Echte innovatie kan niet enkel binnen eigen muren georganiseerd worden. Het risico dat hiermee iets wordt ontwikkeld dat geen marktbehoefte vervult, wordt vaak over het hoofd gezien. Daarnaast biedt het ontwikkelen met industriepartners veel kansen op technologisch gebied, maar ook op het gebied van financiering. De overheid ziet graag dat ondernemers samenwerken aan innovaties en stelt daarvoor vaak aanvullende financiering beschikbaar, zoals bij de EFRO- en MIT R&D-subsidies.
Van de Vosse (Vosteq): Wij hebben goede ervaringen met open samenwerking aan innovaties. We werken dagelijks met klanten en leveranciers aan innovaties en transities, zijn actief betrokken bij de ontwikkelingen binnen VMO, werken samen met Hollander Techniek en NEVAT aan de visie op de fabriek van de toekomst voor de verspanende industrie en sluiten regelmatig aan bij (branche)netwerken. Daarnaast investeren we met ons team veel tijd in trainen en delen van kennis en ervaringen.
Tuinte (TCPM): Ik ben sinds april bestuurder van VMO (Verenigde Maakindustrie Oost). Vanuit VMO zijn we partner van BOOST: dé navigator voor een slimme en schone industrie en een onafhankelijk platform voor Smart Industry en circulair ondernemen in Oost-Nederland. Binnen TCPM ontwikkelen we samen met opdrachtgevers integrale oplossingen die bijdragen aan vernieuwing van producten, machines en/of bedrijfsprocessen. Innovaties worden bij TCPM zowel intern als extern (opdrachtgevers of netwerken) georganiseerd.
