In de Foodvalley regio is een fijnmazig meetnetwerk opgezet om de luchtkwaliteit in kaart te brengen. Met dit omgevingsmeetnetwerk worden ammoniak, fijnstof en stikstofdioxide gemeten in dorpen, steden, natuurgebied en rondom veehouderijen. Uniek aan dit meetnetwerk is dat er vaak en op veel plaatsen wordt gemeten. Met het bedrijvenmeetnetwerk worden ook emissies uit veehouderijstallen gemeten. “Dit meetnetwerk geeft ons beter inzicht in de lokale luchtkwaliteit en de invloed van de veehouderij. Met de data uit het omgevingsmeetnetwerk kunnen overheden betere plannen maken”, zegt Wietske Dohmen, onderzoeker bij Universiteit Utrecht.
Het omgevingsmeetnetwerk bestaat uit 70 meetpunten: 60 locaties in dorpen en steden en 10 locaties in natuurgebieden. Het gebied waarin wordt gemeten beslaat de acht gemeenten van Regio Foodvalley en vijf gemeenten daaromheen. Om de metingen in het omgevingsmeetnetwerk te valideren, zijn drie locaties met hoogwaardige meetapparatuur voor referentiemetingen in het omgevingsmeetnetwerk opgenomen. Naast het omgevingsmeetnetwerk en de referentiestations wordt er een roulerend meetnetwerk ingezet voor het tijdelijk meten van luchtkwaliteit rond veehouderijen.
Op veel plekken en vaak in tijd meten
Met meer dan 70 meetpunten is dit omgevingsmeetnetwerk fijnmaziger dan de bestaande meetnetwerken en daarmee een aanvulling op het nationale meetnetwerk; het levert op veel plaatsen en vaak in tijd gegevens op. Onderzoeker Wietske Dohmen: “Dit leidt tot meer inzicht in lokale luchtkwaliteit. Ook kunnen hiermee modellen, die worden gebruikt om de luchtkwaliteit te berekenen, worden verfijnd en mogelijk geoptimaliseerd. Daarmee kunnen we de verschillende scenario’s van maatregelen die relevant zijn voor de regio doorrekenen. Daarmee wordt bijvoorbeeld ingeschat hoe de vereiste reducties in de emissie van stikstof in de Foodvalley regio kunnen worden gehaald. Daarmee zijn deze gegevens waardevol voor beleidsmakers, boeren, onderzoekers en inwoners.”
Verbeteren luchtkwaliteit
In Regio Foodvalley werken overheden nauw samen met bedrijven en onderwijs- en kennisinstellingen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Wethouder Jan Pieter van der Schans uit Ede: “We hebben een grote opgave om emissies te verminderen. De informatie en inzichten uit dit omgevingsmeetnetwerk helpen ondernemers en beleidsmakers bij het maken van plannen voor een schonere en gezondere lucht in de regio. Dat is belangrijk voor gezonde inwoners, een toekomstbestendige economie en voor onze natuur.”
LTO Noord afdeling Gelderse Vallei is ook betrokken bij de ontwikkeling van het meetnetwerk. “Nieuwe kennis en inzichten ontwikkelen is belangrijk voor een toekomstbestendige landbouw. Nu wordt beleid vooral gemaakt op basis van berekeningen. Met dit meetnetwerk gaan we op meer plaatsen en vaker meten. Dat helpt ons het oog op de bal te houden,” zegt Voorzitter Wim Brouwer.
Bedrijvenmeetnetwerk
Naast het omgevingsmeetnetwerk worden in de Foodvalley regio ook in de stal stikstofemissies gemeten. Met de veehouders en hun coaches wordt in de praktijk onderzocht of monitoring van bedrijfsemissies, samen met het verlagen van emissies met boerenvakmanschap, een nieuwe manier kan zijn om de milieu-impact van veehouderijen te verkleinen. De meetgegevens uit het bedrijvenmeetnetwerk dienen als invoer voor de verspreidingsmodellen.
Samen met het bedrijvenmeetnetwerk en de verspreidingsmodellen heeft Regio Foodvalley met het omgevingsmeetnetwerk een instrument in handen om emissies van veehouderijen en de gevolgen op luchtkwaliteit beter te volgen. Het fijnmazige karakter van het omgevingsmeetnetwerk, de continue metingen, de omvang op regioniveau én de samenwerking met het meten in de stal maken het netwerk uniek en van grote meerwaarde zowel regionaal als nationaal.
