De meeste mensen hoor je niet. In de media zijn degenen die hun stem verheffen vaak het best vertegenwoordigd, waardoor we het makkelijkst verstaan wat eenvoudig te roepen is. In samenwerking met Trendbureau Overijssel onderzoekt Tetem hoe we ons verhouden tot een samenleving die steeds gepolariseerder raakt, met aan beide kanten van het spectrum een kleine minderheid die actief betrokken is bij discussies. Daartussenin zit een grote middengroep die je nauwelijks hoort.
Vanaf januari hebben zes kunstenaars onderzoek gedaan naar deze ‘silent majority’. Ze hebben diverse congressen in Overijssel bijgewoond en allen een projectvoorstel ingediend. Vier kunstenaars zijn geselecteerd om nieuw werk te ontwikkelen voor de Silent Majority tentoonstelling. Hoe gaan we om met verschillen tussen mensen? Welke rol kunnen kunst en kunstenaars spelen in het mobiliseren en visualiseren van de stille meerderheid?
Anne-Marie Meertens gaat actief op zoek naar de stille meerderheid en biedt een luisterend oor. Haar installatie verbeeldt niet alleen het resultaat van haar onderzoek, maar staat ook stil bij de positie van de toeschouwer ten opzichte van de filmbeelden. Waar de stille meerderheid in het maatschappelijk debat vaak politiek wordt geduid, opent haar installatie de voordeur van mensen voor wie zwijgzaamheid misschien slechts persoonlijk is. Domenique Himmelsbach de Vries roept het publiek op om prima mensen aan te dragen die vereeuwigd zullen worden in Het Monument voor Prima Mensen dat zich in het exacte middelpunt van Nederland bevindt. De sculptuur herdenkt mensen die gewoonlijk niet op monumenten voorkomen: prima mensen die niet vergeten mogen worden. De prima mensen kunnen gedurende de tentoonstelling worden voorgedragen. Gunter Gruben heeft 76 mensen een alternatieve ‘middenstemwijzer’ laten invullen waarmee ze de stellingen van de officiële stemwijzer met veel meer nuance konden beantwoorden. Zijn installatie The Opposite of Black and White visualiseert de resultaten van die enquête. Door de bordjes in beweging te zetten, verdwijnen de scherpe randen van het lijnenspel die de opvattingen aan uiterste zijden van het spectrum representeren. De acteurs in de installatie van Viktoria Gudnadottir spelen ‘gewone’ mensen. Hun rollen zijn tot stand gekomen op basis van interviews en vragenlijsten. De kunstenaar zocht naar doorsnee mensen in doorsnee wijken. Voor de films stelde zij uit hun individuele verhalen een viertal scripts samen. Zij problematiseert daarmee de mogelijkheid om kennis te verzamelen over groepen mensen. Hoe dichterbij men komt, hoe lastiger het wordt om het individu als archetype van een groep te ervaren.
De kunstenaars die deelnemen aan Silent Majority zoeken naar sporen van een groep waarvan verbeelding ook het probleem van definitie blootlegt: het gematigde midden krijgt gemakkelijk vorm in statistieken en analyses van beleidsmakers, maar deze vanzelfsprekende samenhang lijkt bij nadere beschouwing vaak weer te verdwijnen. Wat kenmerkt deze groep behalve hun onzichtbaarheid?
De tentoonstelling wordt geopend op donderdag 30 november om 17:00 uur. De opening wordt verricht door Martha Riemsma, hoofdredacteur van de Twentsche Courant Tubantia. De tentoonstelling reist hierna door naar Deventer en wordt doorontwikkeld door Kunstenlab. In de foyer van Tetem is tegelijkertijd de serie Without You There’s No Me van Esmay Groot Koerkamp te zien. Esmay is een van de deelnemers aan het Talent & Development Program van Tetem. In deze tekeningenserie onderzoekt Esmay de invloed van de afkomst en opvoeding binnen verschillende culturen in Nederland.
