Een kleine twintig jaar geleden richtte René Steffens zijn bedrijf CMS Engineering op. Met als doel om met zijn kennis over tribologie – oftewel wrijvingskunde – onderhoud van machines voor productiebedrijven beheersbaar te maken. “Ik geloof er heilig in dat je met hulp van tribologie geld kunt besparen, veiligheid kunt garanderen én iets kunt betekenen voor het milieu.” Tribologie zou weleens de laatste en grootste waardedrijver voor een productiebedrijf kunnen zijn. Samen met onderwijskundig ontwikkelaar Elles Kuipers zet de ingenieur nu vol in op het (weer) onder de belangstelling brengen van de wrijvingsleer. Dat doen ze onder de noemer Re-Data Solutions.
Hoe kun je verzorgend onderhoud plegen? Daarvoor moet je beschikken over data. Het is immers de bedoeling om voordat een machine daadwerkelijk in onderhoud móet, al onderhoud te plegen. Daarom is data-verzameling en -analyse, bij het verzorgend onderhoud, een essentieel onderdeel van tribologie.
Excel en sensoren
“Veel, zo niet alle, bedrijven werken met Excel als basis. Alle getallen over bijvoorbeeld onderhoud en de staat van een machine staan in Excel-sheets. En er wordt veel gebruik gemaakt van sensoren, die op afstand meten. Dat is symptoombestrijding. In feite denk ik dat 80% van de onderhoudsacties die gedaan worden, onnodig zijn! Wij koppelen gegevens van verschillende bedrijven en individuele machines aan elkaar.”
“Door gebruik te maken van al die gekoppelde data kunnen we heel goed aangeven wanneer welk type onderhoud nodig is”, vertelt Steffens. “Zo maken verschillende bedrijven gebruik van elkaars data. Het levert minder stilstand op en alleen daardoor kunnen de deelnemende bedrijven -en ik ben ervan overtuigd dat het op termijn om vrijwel ieder bedrijf zal gaan – heel veel geld besparen. Én verdienen. En dat is allemaal goed voor de BV Nederland, want zo komen er meer belastinggelden binnen, wat we weer kunnen investeren in goede zorg, onderwijs of de pensioenen.”
Alles onder controle
“Eigenlijk is mijn ideaalscenario dat een medewerker die een machine bedient vrolijk zijn krantje kan pakken om die te lezen. Omdat de machine zijn werk wel doet én hij op tijd weet wanneer hij nodig is om de machine goed te laten lopen. Bijvoorbeeld door een schoonmaakbeurt of om precies de juiste hoeveelheid smeer of olie toe te voegen, zodat de machine – eventueel na een korte stilstand – weer volop in productie kan. Zo’n medewerker heeft alles onder controle en verdient zijn geld met plezier.”
De filosofie van tribologie waarop Steffens voortborduurt is ontwikkeld door de Engelsman Peter Jost in de jaren ’60. “De Engelse industrie was destijds verouderd en de overheid wilde haar inkomsten verhogen om te investeren in veiligheid, infrastructuur en milieu.” Jost bracht de stilstandkosten versus oppervlaktedegradaties in kaart van de verschillende industriesectoren. “Alleen door de wrijving in beeld te krijgen kon de overheid jaarlijks biljoenen pond extra inkomsten krijgen door minder productiestilstand. Als iets rolt, glijdt of scharniert, dan slijt het. En dat leidt tot storingen. In het Jost-rapport – dat nergens meer te krijgen is, maar wij hebben het – staan de gegevens. Op basis van dit rapport zijn diverse universiteiten begonnen met het vak tribologie: Aken, Leuven, Toronto, Birmingham én Enschede. Op de UT was tribologie zelfs tijdenlang een hoofdvak. Het doel van het JOST-rapport is door de tijd uit het oog verloren, maar het is mijn doel om ‘m terug te brengen in BV Nederland. En dat gaan we doen ook.”
