Het is weer goed raak. In vele delen van het land staan pleinen, straten, tunnels, zelfs woningen onder water. En, de modellen van het KNMI voorspellen alleen maar zwaardere buien. Gemiddeld wordt het misschien droger, maar juist die buien waarbij tientallen millimeters water per uur naar beneden komen zijn belangrijk om rekening mee te houden. Daarvoor waarschuwt André Pes, afwateringsspecialist bij ACO.
Bij een flinke wolkbreuk kan al snel zo’n 110 mm per uur vallen. Het zijn buien waarbij het terras blank komt te staan. Komen zulke waterhozen nu nog maar enkele keren per jaar voor, dat gaat de komende tijd veel vaker gebeuren. Nu komt het aan op verantwoordelijkheid nemen, maar zie dat maar eens te verkopen aan de Nederlander. Die wil weten of het ‘m centen oplevert. Maar dat doet ‘regenwater netjes in je eigen tuin opvangen’ niet. Althans… Nog niet. Pes ziet dat anders. Volgens hem zal er een generatie overheen gaan, maar dan is het heel normaal de tuin zo te hebben aangelegd, dat er zoveel mogelijk regenwater in wordt opgevangen. Wie daar nu al in investeert, kan het straks als pluspunt gebruiken bij de verkoop van zijn huis. Want, regenwater opvangen, daar zullen we in de toekomst niet onderuit komen.
Zondvloed
“Het is een verhaal waar wij al lang op hameren”, zegt Pes. “Onverschillige Nederlanders denken ‘na mij de zondvloed’. Maar wie niet oppast, krijgt nu al heel snel een zondvloed over zich heen. Als het hele blok huizen het regenwater maar gewoon, huppekee, in één keer de tuin uit werkt, staat bij een zware bui de hele straat in de kortste keren blank. En dan heeft de gemeente het zeker gedaan?”
Nee dus, de gemeente heeft het niet gedaan. Al in 2008 is in de Waterwet vastgelegd dat iedereen verantwoordelijk is voor de afvoer van hemelwater op zijn eigen perceel. Dat betekent het overtollige water bergen of in de aarde laten zakken; in vaktermen afkoppeling genoemd. Lozen op het gemeentelijk riool is niet de bedoeling en veel gemeenteriolen zijn daar ook niet op berekend. Alleen in gemeenten waar het grondwaterpeil heel hoog is en de bodem uit klei bestaat, neemt de gemeente de verantwoordelijkheid over. In alle andere gebieden is de afvoer aan de perceeleigenaar.
Korting op de rioolwaterlasten
Volgens stichting RIONED, de overkoepelende organisatie voor gemeentelijke rioolbedrijven, dragen particulieren een verwaarloosbaar klein aandeel bij aan de afkoppeling van regenwater. In de ons omringende landen is dat wel anders. Zo krijgt iemand met bouwplannen in Vlaanderen simpelweg geen vergunning als er niet een oplossing voor het regenwater is. En in Duitsland is het niet eens zozeer wetgeving, maar vooral gewoonte. Bovendien krijg je daar als incentive een korting op de rioolwaterlasten.
Twee derde tuin verhard
Het toegenomen percentage verhard oppervlak speelt een belangrijke en negatieve rol in de discussie over het afvoeren van water. “Twintig jaar geleden was er een soort gouden standaard voor tuinen: één derde groen, één derde gras en één derde verhard, met grind of iets dergelijks. Dat is helemaal verschoven: inmiddels is twee derde verhard. Niets mis met die trend, maar het zorgt er wel voor dat er nog meer regenwater tegelijk afgevoerd moet worden. Door tegels zakt immers niets de grond in.”
Daar komt bij dat de tegels in de tuin, conform de wens van de consument, steeds groter worden. “En hoe groter de tegel, hoe minder voeg er is om water door weg te laten lopen. Of, wat ook steeds vaker gebeurt: de voegen worden afgedicht, zodat er geen onkruid meer kan groeien. En dus ook geen water meer door weg kan zakken.”
Voorbereid op de toekomst
Als de tuin op zo’n manier verhard is, moet het regenwater kunstmatig worden afgevoerd. In harde kleigrond is een grote ingegraven opvangbak eigenlijk nog de enige oplossing. Dat water kan dan weer gebruikt worden voor het besproeien van de planten die meestal op het terras staan. Maar voor tuinen op zandgrond is de infiltratiebox een oplossing. Die vangt het water op en laat het langzaam doorsijpelen naar de aarde. Pes: “Je moet er wat voor over hebben, maar dan heb je wel een systeem waarmee je je verantwoordelijkheid neemt en voorbereid bent op de toekomst.”
